Ondersteunen digitale transitie bedrijven/sectoren
Door digitalisering vindt er innovatie plaats, ontstaan nieuwe werkzaamheden, verdienmodellen en markten. Er komt meer data beschikbaar die kan leiden tot nieuwe kennis, producten, diensten en toepassingen in alle sectoren. Versnelling van de digitalisering van het bedrijfsleven, en zeker van het mkb, is ook noodzakelijk om de maatschappelijke uitdagingen van onze tijd op te lossen.
Hoe staat Nederland ervoor?
Nederland behoort tot de (Europese) top van digitale economieën en profiteert meer dan andere landen van digitalisering. Het Nederlandse bedrijfsleven investeert veel in ICT en digitalisering en gebruikt meer ICT-faciliteiten en digitale technologie in het productieproces dan gemiddeld in de Europese Unie (EU).
Algemene beeld
In Nederland heeft 79 procent van de mkb-bedrijven tenminste een digitaal basisniveau in 2023. Dit is ruim boven het EU-gemiddelde. Deze indicator is onderdeel van het DESI Dashboard for the Digital Decade van de Europese Commissie. De impact van digitalisering op de economie is relatief hoog in Nederland, economisch en sociaal.
Het algemene beeld van Nederland en digitalisering
ICT-investeringen en specialisten
Het Nederlandse bedrijfsleven staat binnen de groep OESO-landen op de zesde plaats als het gaat om het aandeel ICT in totale investeringen. Vooral de investeringen in software en databases zijn relatief hoog. Vergeleken met de EU zijn er ook veel ICT-specialisten werkzaam in Nederland.
Nederlandse ICT-investeringen
Digitale toepassingen
Nederland scoort internationaal gezien goed als het gaat om de digitale toepassingen door het bedrijfsleven.
De Nederlandse prestaties op het gebied van digitale toepassingen
Welke knelpunten zien we?
- Beschikbaarheid voldoende ICT-personeel met de juiste kennis en opleiding.
- De benutting van digitale toepassingen in het mkb moet sneller om de concurrentiekracht van Nederlandse bedrijven te versterken en te behouden.
Wat is onze ambitie?
Een doel van de Strategie Digitale Economie is het versnellen van de digitalisering van het mkb. Het Nederlandse mkb moet koploper worden wat betreft de toepassing van digitale technologieën. Dit streven betekent dat 95 procent van het mkb ten minste een basisniveau van digitalisering heeft. Daarnaast willen we het gebruik van geavanceerde digitale technologieën (zoals cloud-technologie, AI en big data) binnen het mkb verhogen tot tenminste 75 procent in 2030.
Hoe gaan we dat realiseren?
Stimuleren van digitale innovatie
Digitale technologieën toepassen is om meerdere redenen belangrijk. Om maatschappelijke uitdagingen op te lossen of om de concurrentiekracht van de bedrijven te versterken. Ook kan digitalisering een belangrijke rol spelen bij innovatie. Het beleid is er dan ook op gericht om innovatie bij bedrijven te stimuleren: van digitale middelen zelf, maar ook met de mogelijkheden die digitalisering biedt.
Daarvoor worden allereerst vooral algemene beleidsinstrumenten ingezet:
- De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO). Dit instrument biedt een belastingvoordeel voor bedrijven of zelfstandigen die onderzoek en ontwikkeling (R&D) doen. Van het toegekende WBSO-belastingvoordeel ging in 2023 twintig procent naar ICT-onderzoek.
- Het programma smart industry. Dit richt zich op het stimuleren van technisch complexere vormen van digitalisering in de maakindustrie zoals predictive maintenance en geïntegreerde robotica in productieketens.
- Het programma Versnelling digitalisering mkb zet in op een schaalsprong in de benutting van digitale toepassingen in het mkb via Digitale Werkplaatsen.
- De regeling Small Business Innovation Research (SBIR) biedt een instrument waarmee de overheid, door een innovatiecompetitie, ondernemers uitdaagt om onder meer op het gebied van ICT met innovatieve producten en diensten te komen om maatschappelijke vraagstukken op te lossen.
- ICT heeft bovendien een centrale plek in het Missiegedreven innovatiebeleid, met een eigen kennis- en innovatieagenda (2020 – 2023).
Aanpak tekorten ICT-personeel
Er is beleid om de tekorten aan ICT-personeel aan te pakken. Met het Actieplan Groene en Digitale Banen wordt gewerkt aan een betere beschikbaarheid van ICT’ers. Dat gebeurt bijvoorbeeld aan de hand van het Aanvalsplan Chronisch Tekort ICT’ers. Daarin zetten vertegenwoordigers van grote werkgevers van ICT’ers onder meer in op de promotie van de keuze voor ICT- en technische beroepen, noodzakelijke cultuurverandering, zijinstroom uit andere sectoren en een regionale aanpak.
Programma’s, agenda’s en ondersteuning voor bedrijfsleven
Er is veel digitaliseringbeleid ontwikkeld dat de komende jaren van direct belang is voor het bedrijfsleven. Het gaat om onder meer:
- De Nederlandse Cyber Security Agenda (NCSA);
- Het Actieplan Digitale Connectiviteit;
- Het Strategisch Actieplan Artificiële Intelligentie.
Strategie Digitale Economie
In 2022 is de Strategie Digitale Economie aan de Tweede Kamer aangeboden met als ambitie een weerbare, ondernemende, vernieuwende en duurzame digitale economie, waarin iedereen in Nederland mee kan doen. De strategie kent vijf pijlers:
- Versnellen digitalisering mkb.
- Stimuleren digitale innovatie en vaardigheden.
- Creëren van de juiste randvoorwaarden voor goedwerkende digitale markten en diensten.
- Behouden en versterken van een veilige, betrouwbare en hoogwaardige digitale infrastructuur.
- Versterken cybersecurity.
Zie Kabinet presenteert strategie digitale economie - Digitale Overheid
Verbeteren digitale veiligheid
Tot slot helpt het Digital Trust Center (DTC) bedrijven met voorlichting, tools en advisering om hun eigen cyberweerbaarheid te verbeteren. Het DTC verstrekt ook subsidie aan bedrijven die samenwerkingsverbanden opzetten om te werken aan veilig digitaal ondernemen.
Zie ook
Evaluatie Digital Trust Center
Om welke bedragen gaat het?
Voor verslagjaar 2023 stond er op de ontwerpbegroting 2025 van het ministerie van Economische Zaken ongeveer twee miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit strategische/tactische doel zijn te koppelen. Dit is inclusief het budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen in het geval van fiscale instrumenten.
Hoe evalueren wij de effecten?
Eind 2024 wordt de evaluatie van de MKB-werkplaatsen Digitalisering gepubliceerd.
Wat heeft het tot nu toe opgeleverd?
In januari 2020 heeft onderzoeksbureau Kwink een evaluatie gepubliceerd van het Digital Trust Center (DTC). Hieruit bleek:
er zijn signalen die erop wijzen dat er een kans is dat het platform in de praktijk door een beperkter aantal bedrijven gebruikt gaat worden dan waarvoor het bedoeld was: een interactieve omgeving waarin bedrijven, samenwerkingsverbanden en experts hun kennis kunnen delen en vermeerderen. Wanneer het platform volledig in gebruik is genomen zal duidelijk worden in hoeverre het inderdaad wel of niet voorziet.
Evaluatie Digital Trust Center