Bevorderen beschikbaarheid voldoende (technisch) geschoold personeel

Hoe staat Nederland ervoor?

Het kennis- en opleidingsniveau van de Nederlandse bevolking ligt op een hoog niveau, maar volgens de OESO nemen de prestaties van Nederlandse scholieren sinds 2012 wel af. Binnen het onderwijs is er ook steeds meer aandacht voor ondernemende vaardigheden. In Nederland worden relatief weinig technici opgeleid, maar dit aantal neemt wel structureel toe.

Vaardigheden Nederlanders

Nederlandse leerlingen scoren bovengemiddeld op wiskundevaardigheden, maar benedengemiddeld op leesvaardigheid volgens het Programme for International Student Assessment (PISA) van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). De kwaliteit van ondernemerschapsonderwijs en trainingen voor ondernemers wordt door experts beoordeeld als een van de hoogste in Europa.

Meer over de beschikbaarheid van vaardigheden

Concurreren op talent

Nederland staat wereldwijd vierde als het gaat om ontwikkelen van talent. Dit blijkt uit de Global Talent Competitiveness Index (GTCI) van INSEAD 2023. Een onderdeel hiervan, het behouden van talent, blijkt uitdagender. Daar staat Nederland op de tiende plaats.

Meer over concurreren op talent

Aandeel technici in afgestudeerden

Nederland leidt relatief weinig technici op. Van alle afgestudeerden in het hoger onderwijs bestaat slechts een klein deel uit technici. Internationaal gezien staat Nederland hiermee bijna onderaan. Ook al is het aantal afgestudeerde technici gestegen van 9,9 per 1.000 inwoners in 2014 naar 15,4 in 2022.

Meer over het aandeel technici onder afgestudeerden

Welke knelpunten zien we?

Het belang van goed geschoolde (vak)mensen is groot, want er zijn dringend meer vakmensen nodig voor de transitie naar een duurzame en digitale economie. Ondernemers vinden het al jaren moeilijk om goed geschoold personeel te vinden. Zij noemen dit geregeld als hun grootste knelpunt. Vooral bètatechnisch (hoger technisch en natuurwetenschappelijk) opgeleide mensen zijn moeilijk te vinden.

Wat is onze ambitie?

We streven naar een voldoende aanbod van personeel ten behoeve van digitalisering, verduurzaming en groeisectoren.

Hoe gaan we dat realiseren?

Investeren in menselijk kapitaal is goed voor de ondernemer, het bedrijf, de werknemers en daarmee voor de Nederlandse economie. Het beleid levert hier een bijdrage aan met nieuwe en al bestaande acties. Dat gebeurt vanuit de Rijksoverheid, in samenwerking met ondernemers, werkenden, onderwijsinstellingen, regionale overheden en andere partijen.

Het kabinet zet samen met de regio’s in op de versterking van menselijk kapitaal in Nederland, onder andere via het Techniekpact, het Actieplan Groene en Digitale Banen, Leven Lang Ontwikkelen en via opschaling van PPS in het beroepsonderwijs gefinancierd uit het Nationaal Groeifonds.

Techniekpact

Doordat Nederland relatief weinig technici opleidt is er schaarste op de arbeidsmarkt. Het kabinet gaat daarom door met het Techniekpact om het tekort aan technisch geschoold personeel terug te dringen. De acties grijpen in op vier thema’s:

• De instroom van voldoende geschoold technisch personeel;
• Publiek-privaat samenwerken;
• Lerarentekort en professionalisering;
• Leven lang ontwikkelen.

Meer over de acties in het Techniekpact

Deze acties hebben ook als doel om de bèta-, technische en technologische vaardigheden van iedereen te versterken. Deze vaardigheden zijn essentieel om maatschappelijke uitdagingen (zoals de energie- en klimaattransitie en digitalisering) op te lossen. Ook in niet-technische sectoren worden deze vaardigheden steeds meer essentieel. De voortgang van het Techniekpact wordt jaarlijks beschreven in de Monitor Techniekpact.

Meer over de Monitor Techniekpact

Leven Lang Ontwikkelen

Het kabinet wil stimuleren dat Nederlanders zelf richting geven aan hun loopbaan. Daarom wil het kabinet een doorbraak realiseren op het gebied van een Leven Lang Ontwikkelen (LLO) om een positieve en sterke leercultuur tot stand brengen. LLO is ook bedoeld om bij te dragen aan een soepel functionerende arbeidsmarkt.

Nationaal Groeifonds opschaling beroepsonderwijs

Deze regeling zorgt ervoor dat een aantal bestaande samenwerkingen tussen onderwijs en bedrijfsleven door gerichte investeringen verder kunnen worden opgeschaald, zodat meer scholieren en werkenden worden opgeleid voor een baan in techniek of ICT. Zie ook:  € 210 miljoen voor groei publiek private samenwerking in beroepsonderwijs | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl

Het Actieplan Groene en Digitale Banen

Het Actieplan Groene en Digitale Banen is een samenwerking van onderwijs, bedrijfsleven, werkgevers en werknemers, de regio’s en het Rijk. Het Actieplan bevat maatregelen om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken, in sectoren met banen die belangrijk zijn voor de klimaat- en digitale transitie. Het Actieplan heeft vier pijlers:

• Verhogen instroom in bètatechnisch onderwijs;
• Het behoud en vergroten van de instroom in de bètatechnische arbeidsmarkt;
• Arbeidsproductiviteitsgroei, en;
• Versterken governance en tegengaan versnippering.

Om welke bedragen gaat het?

Voor verslagjaar 2023 stond er op de ontwerpbegroting 2025 van het ministerie van Economische Zaken ongeveer 41 miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit tactische doel zijn te koppelen. Dit is inclusief het budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen in het geval van fiscale instrumenten.

Beleidsinstrumenten

Subsidieregelingen

• Omscholing naar kansrijke beroepen in de ICT en techniek

Kennisnetwerk

• Actieplan Groene en Digitale Banen
• City Deal ‘Warm Welkom Talent’
• NLGroeit
• O2LAB