Vraag en aanbod financiering

Financieringsbehoefte

Het aandeel mkb-bedrijven in Nederland dat behoefte heeft aan externe financiering bedroeg in 2022 zestien procent. Dat is een verdere afname ten opzichte van de twee voorgaande jaren. Bij het grootbedrijf is dit aandeel juist weer significant toegenomen en ligt nu weer duidelijk boven het aandeel in het mkb. De lagere financieringsbehoefte onder vooral het micro- en kleinbedrijf, lijkt samen te hangen met de coronacrisis.

Uit de Financieringsmonitor 2022 van het CBS blijkt dat van de mkb-bedrijven met een nieuwe externe financieringsbehoefte 79 procent de mogelijkheden verkent, en hiervan 56 procent een aanvraag doet (zie onderstaande grafiek met aantallen). Van de bedrijven die een aanvraag hebben gedaan ontvangt 91 procent geheel of gedeeltelijk de aangevraagde financiering. Uiteindelijk hebben in de periode juli 2021 - juli 2022 zo’n 21.700 mkb-bedrijven die op zoek waren naar financiering die ook verkregen. Dat is op het totaal van bedrijven in deze populatie zo’n zeven procent, hetzelfde percentage als het jaar daarvoor.

Vraag naar bankleningen

Uit de Survey on the Access to Finance (SAFE) van de Europese Centrale Bank (ECB) blijkt dat de vraag naar bankleningen onder mkb-ondernemers in Nederland vanaf 2010 bijna structureel is afgenomen. Dat beeld is anders in de Eurozone, waar de behoefte juist toeneemt, met een forse toename in 2019 en 2020. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) zou dat afwijkende beeld kunnen komen doordat Nederlandse mkb-bedrijven genoeg eigen middelen hebben, dat ze vaker verwachten afgewezen te worden en dat het Nederlandse mkb iets minder investeert.

Aanbod van bankleningen

Tussen eind 2014 en eind 2019 nam volgens Nederlandse ondernemers de beschikbaarheid van bankleningen voor het mkb toe. Uitgezonderd de eerste helft van 2020 is het beeld onder de ondernemers in Nederland vergelijkbaar met ondernemers in de Eurozone. De beschikbaarheid van bankleningen neemt in 2022 af.

Afwijzing door banken

De afwijzingspercentages door banken (zoals gerapporteerd door ondernemers) namen over het algemeen af vanaf de tweede helft 2013 tot eerste helft 2018 in Nederland. Tot zelfs net onder het gemiddelde percentage voor de Eurozone. Daarna is in Nederland de trend licht opwaarts en ligt het afwijzingspercentage weer boven het gemiddelde van de Eurozone. Volgens onderzoek van het CPB (klik hier) zouden mogelijke verklaringen voor het hogere afwijzingspercentage in Nederland kunnen zijn:

•    Marktmacht van banken door een hoge marktconcentratie;

•    Hypotheken zijn interessanter dan bedrijfsleningen;

•    Een gebrek aan inzicht in de kredietwaardigheid van bedrijven.

Het CBS geeft in de Financieringsmonitor ook inzicht in de afwijzingen van kredietaanvragen in Nederland. En dat levert een ander beeld op. Het percentage afwijzingen was volgens deze bron met 9,5 procent in 2022 substantieel lager dan vorig jaar (i.c. veertien procent). Dit betreffen wel alle financieringsaanvragen, dus zowel bancair als non-bancair.