Intellectuele-eigendomsrechten
Voor de uitvinding van een proces of product kan de uitvinder het intellectuele eigendomsrecht verkrijgen door octrooi (patent) aan te vragen. Als in een land veel patenten worden aangevraagd, zegt dat wat over de innovatiekracht. Het geeft aan in welke mate bedrijven en kennisinstellingen kansen zien om technologische kennis te benutten voor commerciële doeleinden. Vanuit Nederland komen relatief veel aanvragen. Ook bij aangevraagde handelsmerken en modellen scoort Nederland bovengemiddeld.
Veel octrooiaanvragen vanuit Nederland
Nederland behoort al jaren tot de top tien van Europese landen met de meeste octrooiaanvragen bij het European Patent Office (EPO). Kijken we naar het aantal octrooiaanvragen in verhouding tot het bruto binnenlands product (bbp), dan stond Nederland in 2023 op de vijfde plek van de OESO-landen en op de vierde plek binnen de Europese Unie. Sinds 2016 is de score van Nederland wel gedaald , gedreven door ontwikkelingen bij enkele grote bedrijven.
Octrooiaanvragen per bbp: OESO-lidstaten, 2015-2023 (US$ mld, constante prijzen 2015, constante PPPS)
| Zwitserland | Zweden | Finland | Denemarken | Nederland | |
|---|---|---|---|---|---|
| 2016 | 13,23 | 7,25 | 7,5 | 6,48 | 7,76 |
| 2017 | 13,15 | 7,6 | 7,27 | 7,08 | 7,75 |
| 2018 | 13,84 | 7,99 | 6,92 | 7,93 | 7,69 |
| 2019 | 14,21 | 8,44 | 6,74 | 7,9 | 7,3 |
| 2020 | 14,27 | 8,67 | 7,69 | 8,06 | 6,99 |
| 2021 | 14,17 | 9,16 | 8,3 | 8,2 | 6,77 |
| 2022 | 14,88 | 9,19 | 8,31 | 8,2 | 6,66 |
| 2023 | 15,18 | 9,4 | 9,18 | 7,73 | 6,89 |
Octrooiaanvragen per bbp naar land van aanvrager: top 10 landen OECD, 2023 (US$ mld, constante prijzen 2015, constante PPPS)
| Octrooiaanvragen per bbp naar land van aanvrager, 2023 (US$ mld, constante prijzen 2016, constante PPPs) | |
|---|---|
| Zwitserland | 15,18 |
| Zweden | 9,4 |
| Finland | 9,18 |
| Denemarken | 7,73 |
| Nederland | 6,89 |
| Duitsland | 5,94 |
| Oostenrijk | 5,4 |
| Luxemburg | 5,31 |
| Zuid-Korea | 4,98 |
| België | 4,32 |
Handelsmerken en modellen: Nederland bovengemiddeld
Ook handelsmerken en modelrechten worden aangevraagd om intellectueel eigendom vast te leggen. Bij modelrechten gaat het onder meer om bescherming van tekeningen en modellen van het uiterlijk van een gebruiksvoorwerp.
In onderstaande grafiek zien we hoeveel handelsmerken er in de periode 2016-2023 werden aangevraagd, uitgedrukt per miljard euro van het bbp en uitgaande van gemiddelden over twee jaren. Tot en met 2021 steeg het aantal aanvragen vanuit Nederland trendmatig. Sinds 2022 is er sprake van enige daling. Een vergelijkbare ontwikkeling, maar met een stijging die tot en met 2022 aanhield, is zichtbaar voor merkaanvragen vanuit de EU. In vergelijking met de EU is de score van Nederland in de jaren 2022-2023 minder gunstig geworden bij deze indicator. Wel behoudt Nederland een positie ruim boven het EU-gemiddelde. In 2023 scoort Nederland 10 procent boven het EU-gemiddelde.
De gerelateerde grafiek voor modellen geeft weer dat de score van Nederland in zowel 2022 als 2023 gedaald is. Gemiddeld in de EU zien we een daling sinds 2019. Die daling doet zich voor in veel individuele EU-landen. In 2021 was Nederland voor het aanvragen van modelrechten opgeklommen naar een positie ruim boven het EU-gemiddelde. Sindsdien is de positie van Nederland wel iets teruggelopen, tot 7 procent boven het EU-gemiddelde in 2023.
Gemeenschapsmerken incl. merken ingediend bij EUIPO per miljard euro bbp (via koopkrachtpariteiten), 2016-2023
| Merken EU | Merken Nederland | |
|---|---|---|
| 2016 | 6,138992089 | 7,15391341 |
| 2017 | 6,393387661 | 7,640119148 |
| 2018 | 6,52068173 | 7,700259208 |
| 2019 | 6,55010416 | 7,55767254 |
| 2020 | 6,584906287 | 7,784883358 |
| 2021 | 6,895292844 | 8,194742564 |
| 2022 | 7,329955803 | 8,174702402 |
| 2023 | 6,866154328 | 7,583262764 |
| Modellen EU | Modellen Nederland | |
|---|---|---|
| 2016 | 4,74 | 3,35 |
| 2017 | 4,71 | 3,61 |
| 2018 | 4,74 | 4,19 |
| 2019 | 4,43 | 3,92 |
| 2020 | 4,11 | 4,11 |
| 2021 | 4,04 | 4,67 |
| 2022 | 3,96 | 4,43 |
| 2023 | 3,59 | 3,83 |