Onderdelen van het bedrijvenbeleid worden volgens richtlijnen periodiek geëvalueerd om te bepalen of ze werken, of het beter kan en of het anders moet. Hier wordt uitgelegd hoe het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) beleidsevaluaties methodologisch aanpakt. Daarnaast staan hier ook de belangrijkste resultaten uit de doorlichting van gehele bedrijvenbeleid.
Hoe evalueren we het bedrijvenbeleid?
Bij beleidsevaluaties gaat het om empirisch inzichtelijk maken wat de omvang en aard van de beleidsinterventies zijn en of die er ook zouden geweest zonder overheidsbemoeienis en de inzet van belastinggeld.
Evaluaties van beleidsinstrumenten worden door externe onderzoeksbureaus uitgevoerd en waar mogelijk geëvalueerd volgens de evaluatiestandaard van de Commissie Theeuwes uit 2012. In de afgelopen jaren zijn de aanbevelingen van deze commissie de leidraad geweest bij alle evaluaties die zijn uitgevoerd in het kader van het bedrijvenbeleid. Dat betekent dat we zo veel als technisch mogelijk is de gebruikers van instrumenten laten vergelijken met een controlegroep.
Wanneer deze aanpak om methodologische redenen niet mogelijk blijkt, kijken we naar andere (kwantitatieve) manieren om de werking van beleid zo goed mogelijk in beeld te brengen. In aanvulling hierop, maken wij ook gebruik van interviews en enquêtes. Zij bieden aanvullende informatie over ervaringen en percepties van bedrijven en kunnen statistische samenhangen duiden.
De Theeuwes-aanpak blijkt echter niet goed toepasbaar bij evaluatie van systeem- en transitiebeleid. Hier was de Commissie Theeuwes zich in haar eindrapport ook van bewust. Recent heeft een nieuwe expertcommissie gekeken hoe dan systeem- en transitiebeleid te evalueren. In oktober 2022 is hun rapport verschenen (klik hier voor de Engelse versie). Dit rapport biedt een overzicht van zowel kwantitatieve als kwalitatieve onderzoeksmethoden waarmee de effectiviteit van systeem- en transitiebeleid inzichtelijk kan worden gemaakt.
We staan met de evaluatie van systeem- en transitiebeleid aan het begin van een onderzoekstraject. De komende tijd zal via experimenteren moeten blijken welke methoden hier wel en niet werken en welke databehoefte daarbij komt kijken.