Vormgeven goede wet- en regelgeving met minder regeldruk
De kwaliteit van wet- en regelgeving en de regeldruk zijn belangrijk om het ondernemingsklimaat in Nederland concurrerend en internationaal aantrekkelijk te maken. Ondernemersvriendelijke wet- en regelgeving is een stimulans om te innoveren en nieuwe bedrijven te starten. Dat kan bijdragen aan duurzame economische groei.
Hoe staat Nederland ervoor?
Internationaal vergelijken is lastig, want er zijn geen allesomvattende internationale vergelijkingen voor regeldrukbeleid. Maar indicatoren geven aan dat Nederland het internationaal goed doet met haar beleid voor ondernemers en het wegnemen van hindernissen voor ondernemerschap..
Product Market Regulation (PMR) Index
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) hanteert voor regeldruk de PMR-index. In 2024 stond Nederland daarin op een vijfde plaats, net als in 2018. Nederland scoort goed op regulering van de dienstensector (zoals het notariaat of advocatuur) en regulering van digitale markten, net als veel andere EU-landen.
De PMR-indexscore is gebaseerd op indicatoren als:
- Welke wettelijke belemmeringen zijn er voor bedrijven om toe te kunnen treden tot een markt?
- In hoeverre verstoort overheidsbemoeienis de concurrentie op de markt? Hierbij wordt gekeken naar bijvoorbeeld: afgifte vergunningen, openbare aanbestedingen, bestuur van staatsbedrijven, prijscontroles, evaluatie van nieuwe en bestaande regelgeving en buitenlandse handel.
Product Market Regulation Index, economiebreed, 2018
| Product Market Regulation-indexscore | |
|---|---|
| Verenigd Koningkrijk | 0,78 |
| Denemarken | 1,02 |
| Spanje | 1,03 |
| Duitsland | 1,08 |
| Nederland | 1,10 |
| Zweden | 1,11 |
| Noorwegen | 1,15 |
| Australië | 1,16 |
| Litouwen | 1,19 |
| Nieuw-Zeeland | 1,24 |
| Letland | 1,28 |
| Estland | 1,29 |
| Slovenië | 1,29 |
| Tsjechië | 1,30 |
| Hongarije | 1,32 |
| Italië | 1,32 |
| Portugal | 1,34 |
| Finland | 1,37 |
| Ierland | 1,38 |
| Chili | 1,41 |
Executive Opinion Survey
Hoe belastend is het voor ondernemers om aan overheidsverplichtingen te voldoen, zoals het verkrijgen van vergunningen of het voldoen aan regelgeving?
De Burden of Government Regulation van het World Economic Forum (WEF) meet hoe belastend het is voor ondernemers om aan overheidsverplichtingen te voldoen. Nederland stond in 2021 wereldwijd op plaats 18 en binnen Europa in de top vijf: alleen Zwitserland, Finland en Luxemburg stonden boven ons. De Nederlandse score in 2021 nam licht toe vergeleken met 2019.
Global Competitive Index, Burden of Regulation, 2019 - 2021, top 5 Europa
| 2019 | 2021 | |
|---|---|---|
| Zwitserland | 4,66 | 5,05 |
| Finland | 4,65 | 4,89 |
| Luxemburg | 4,34 | 4,87 |
| Nederland | 4,41 | 4,49 |
| Ierland | 3,93 | 4,35 |
Welke knelpunten zien we?
Er zijn signalen dat de regelgeving in Nederland op een aantal plekken is doorgeschoten. Regelgeving is soms nodig en leidt tot regeldruk en kosten. Alle regelgeving vraagt nu eenmaal om de nodige inspanningen van ondernemers en burgers. Uitgangspunt blijft wel het zoveel mogelijk voorkomen van nieuwe regelgeving en het aanpakken van bestaande knelpunten en kosten. Zowel in de regelgeving, de uitvoering, het toezicht en in de communicatie.
Wat is onze ambitie?
De overheid creëert met regelgeving een eerlijker speelveld voor alle ondernemers en beschermt consumenten en werknemers. Het doel daarbij is om de balans te vinden tussen regels die werken en tegelijkertijd de regeldruk beperken. Concreet betekent dat:
- Wet- en regelgeving is flexibel, gebruiksvriendelijk, biedt rechtszekerheid en veroorzaakt geen onnodige administratieve lasten;
- Bij de invoering of wijziging van regelgeving worden de effecten op mkb-bedrijven meegewogen.
Hoe gaan we dat realiseren?
Het kabinet pakt de regeldruk voor bedrijven aan met vier bouwstenen: werkbaar, meetbaar, merkbaar en vindbaar.
Via de website Regeldrukmonitor wordt uitgebreider aandacht besteed aan de MKB-toets (werkbaar), het onderzoek naar MKB-indicatorbedrijven (meetbaar) en de life-eventsaanpak (merkbaar). Hieronder staan de hoofdlijnen.
MKB-toets
Mkb-ondernemers praten al in een vroeg stadium mee over nieuwe wetten en regels die grote gevolgen voor het mkb kunnen hebben. In een panelgesprek geven de ondernemers aan of nieuwe wetten en regels werkbaar zijn. Ook kijken ze of er geen nieuwe problemen door ontstaan. Dit heet de MKB-toets. Het doel is om regeldruk voor mkb-ondernemers zoveel mogelijk te beperken of te voorkomen.
MKB-indicator bedrijven
Het Mkb-indicatorbedrijf is een voorbeeldbedrijf uit een bepaalde sector. Het bedrijf is niet het gemiddelde van de sector maar komt uit de analyse van de wet- en regelgeving die voor het bedrijf gelden. Daarbij wordt helder gemaakt of ondernemers tegen problemen aan lopen en hoeveel het kost om aan die verplichtingen te voldoen. Hiermee ontstaat een compleet beeld van de regeldruk die mkb-ondernemers binnen een sector kunnen ervaren.
De bedrijfstakaanpak is in zes sectoren gestart, waar in 2023 onderzoek naar is uitgevoerd:
- Winkelambacht (de kapsalon)
- Horeca (het hotel)
- Retail (de modewinkel)
- Metaal (de machine- en apparatenbouw)
- Bouw (de aannemer)
- Voedingsmiddelindustrie (de vleeswarenproducent)
In 2024 wordt onderzoek in de volgende drie sectoren gedaan:
- Financiële dienstverlening
- Chemische mkb-maaksector
- Het garagebedrijf
Life-eventsaanpak
In het bestaan van een bedrijf zijn er bepaalde sleutelmomenten waarop ondernemers veel moeten regelen. Denk aan de start van het bedrijf, de aankoop van een gebouw of het aannemen van personeel. Deze momenten noemen we levensgebeurtenissen, ofwel life events. Rondom deze life events kunnen ondernemers tegen knelpunten aanlopen. Met deze aanpak zoekt de Rijksoverheid samen met bedrijven naar passende oplossingen om de regeldruk rondom life events zo laag mogelijk te houden.
Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR)
Tot slot is ATR als permanent adviesorgaan er om adviezen te geven aan regering en parlement voor vermindering van de regeldruk als gevolg van nieuwe wetgeving.
Zie ook:
Programma vermindering regeldruk ondernemers Kamerstuk | 08-07-2022
Om welke bedragen gaat het?
Voor verslagjaar 2023 stond er op de ontwerpbegroting 2025 van het ministerie van Economische Zaken ongeveer 1,2 miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit tactische doel zijn te koppelen. Dit is inclusief het budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen in het geval van fiscale instrumenten.
Hoe evalueren wij de effecten?
Later in 2024 zullen de ATR en de MKB-toets worden geëvalueerd.
Wat heeft het tot nu toe opgeleverd?
De Regeldrukmonitor houdt dit bij en geeft informatie over de regeldrukkosten voor bedrijven die door nieuwe wet- en regelgeving worden veroorzaakt. Daarnaast laat de Regeldrukmonitor zien wat de overheid doet om regeldruk voor bedrijven zoveel mogelijk te beperken.
Op 18 augustus 2023 heeft het kabinet de voortgangsrapportage van het programma vermindering regeldruk ondernemers en de rapporten van het MKB-indicatorbedrijvenonderzoek naar de Tweede Kamer gestuurd.