Borgen fysieke ruimte en goede ruimtelijke ordening voor bedrijven
De ruimte voor bedrijven staat onder druk. Naast voldoende en goede ruimte voor bedrijvigheid op de juiste plek is er ook meer ruimte nodig voor wonen, de energietransitie en natuur.
Hoe staat Nederland ervoor?
Het grootste deel van het bodemgebruik bestaat uit agrarisch terrein en natuur. Het grondgebruik voor bedrijven zoals bedrijventerreinen en kantoren bedroeg in 2017 2,6 procent van het totale bodemgebruik van Nederland.
Bodemgebruik 2017
| Bodemgebruik 2017 | % van totaal |
|---|---|
| Agrarisch terrein | 66,30% |
| Natuur | 14,94% |
| Bebouwd terrein - Woonterrein | 7,16% |
| Verkeersterrein | 3,46% |
| Recreatieterrein | 3,21% |
| Bebouwd terrein - Bedrijfsterrein | 2,59% |
| Bebouwd terrein - Overig bebouwd terrein | 1,23% |
| Semi-bebouwd terrein | 1,11% |
Ontwikkeling in ruimte gebruik bedrijventerreinen
Tussen 2000 en 2017 is het areaal agrarisch terrein afgenomen ten gunste van de ruimte voor vooral wonen, natuur, bedrijven, recreatie en water. Het bodemgebruik voor wonen nam met 26.000 hectare (ha) het meeste toe, gevolgd door de toename van natuur met bijna 20.000 ha.
Bodemgebruik 2017-2000
| Bodemgebruik 2017-2000 | Verschil in ha 2017-2000 (x 1000 ha.) |
|---|---|
| Agrarisch terrein | -90,986 |
| Semi-bebouwd terrein | -5,177 |
| Bebouwd terrein - Overig bebouwd terrein | 2,551 |
| Verkeersterrein | 4,969 |
| Recreatieterrein | 13,795 |
| Bebouwd terrein - Bedrijfsterrein | 16,927 |
| Natuur | 19,361 |
| Bebouwd terrein - Woonterrein | 26,119 |
Welke knelpunten zien we?
Bedrijventerreinen concurreren met ruimte voor woningbouw. De transitie van onze energie-intensieve industrie en de grootschalige logistieke bedrijvigheid vragen de komende jaren extra ruimte.
Om zicht te krijgen op de ruimtelijke economische ontwikkelingen richting 2050 wordt door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) een Ruimtelijk Economische Verkenning 2050 opgesteld die ook een bouwsteen zal vormen voor de Nota Ruimte.
Meer over de ruimtevraag van bedrijven
Wat is onze ambitie?
In het 'Programma Ruimte voor Economie' zet EZK in op het realiseren van voldoende en kwalitatief goede ruimte voor bedrijvigheid op de juiste plek. Het programma heeft vier doelstellingen:
- Ruimte voor een circulaire en CO2-neutrale industrie
- Ontwikkelruimte voor kennisindustrie en kennisclusters
- Inpassing van grootschalige bedrijfsvestigingen
- Goede en betaalbare vestigingsmogelijkheden voor het midden- en kleinbedrijf
Samen met provincies, gemeenten en bedrijfsleven willen we bedrijfsactiviteiten ruimtelijk faciliteren die cruciaal zijn voor de transities en de weerbaarheid van de economie.
Hoe gaan we dat realiseren?
In het Programma “Ruimte voor Economie” zet EZK in op het realiseren van voldoende en kwalitatief goede ruimte voor bedrijvigheid op de juiste plek. Het programma heeft vier doelstellingen:
- Ruimte voor een circulaire en CO2-neutrale industrie
- Ontwikkelruimte voor kennisindustrie en kennisclusters
- Inpassing van grootschalige bedrijfsvestigingen
- Goede en betaalbare vestigingsmogelijkheden voor het midden- en kleinbedrijf
Samen met provincies, gemeenten en bedrijfsleven willen we bedrijfsactiviteiten ruimtelijk faciliteren die cruciaal zijn voor de transities en de weerbaarheid van de economie.
Om welke bedragen gaat het?
Voor verslagjaar 2023 stond er op de ontwerpbegroting 2025 van het ministerie van Economische Zaken 15 miljoen euro aan uitgaven vanuit het bedrijvenbeleid die aan dit tactische doel zijn te koppelen. Dit is inclusief het budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen in het geval van fiscale instrumenten.
Wat heeft het tot nu toe opgeleverd?
Het programma is in oktober 2023 vastgesteld en heeft daarmee nog geen meetbare resultaten opgeleverd. Een succesvolle uitvoering van een programma valt of staat met een goed ingerichte monitoringstructuur en sturingsfilosofie.
Momenteel is het Integraal Bedrijventerreinen Informatie Systeem (IBIS) de belangrijkste basis voor het registreren en raadplegen van gegevens over werklocaties. Vanuit dit programma wordt de geleidelijke uitbouw van IBIS door provincies ondersteund.
Op dit moment wordt een aanpak voor een Pilot toekomstbestendige bedrijventerreinen ontwikkeld.
- Rapport ‘Ruimte voor economische activiteit tot 2030’ Tweedekamer.nl
- EIB-onderzoek actualisatie en regionalisering bedrijfstakramingen (2022) eib.nl
- Cijfermateriaal EIB-onderzoek 2022 eib.nl