Eureka Clusters
Eureka clusters zijn internationale programma’s voor marktgerichte R&D en innovatie om technologische samenwerking tussen bedrijven te bevorderen.
In het kort
- 45 Landen en de Europese Commissie stimuleren marktgerichte R&D en innovatie.
- Subsidiebedrag in 2023: 19,6 miljoen euro.
Hoe werkt het?
Eureka is een intergouvernementele organisatie van 45 landen en de Europese Commissie. Met Eureka clusters stimuleert Eureka technologische samenwerking tussen bedrijven om oplossingen voor economische, strategische en maatschappelijke vraagstukken te bedenken en implementeren.
Elk Eureka cluster richt zich op een specifiek thematisch gebied.
- Eureka cluster Xecs
- Eureka cluster ITEA4
- Eureka cluster Celtic-Next
- Eureka cluster Eurogia2030
- Eureka cluster Smart
Elke organisatie die marktgerichte research & development (R&D) uitvoert in alle technologie- en toepassingsgebieden kan gebruikmaken van Eureka. In ieder land bestaan regelingen en programma's die open staan voor Eureka-projecten.
Nederland neemt deel aan twee van de Eureka clusterprogramma’s:
- ITEA4 (software-intensieve systemen en diensten) en
- XECS (elektronische componenten en systemen).
In het verleden nam Nederland deel aan ITEA3 (2014-2021) en PENTA (2016-2021).
Zie ook
Complete uitleg over de Eureka Clusters
Horizon Europe | Onderzoek en Innovatie (rvo.nl)
Om welke bedragen gaat het?
In 2023 bedroeg het totaal verstrekte subsidiebedrag 19,6 miljoen euro.
Verstrekte subsidie, projectkosten en totale omvang projecten, 2011-2023 (€ mln)
| Verstrekte subsidie, projectkosten en totale omvang projecten Eureka clusters, 2011-2022 (€ mln) | Verstrekte subsidie aan Nederlandse deelnemers | Projectkosten voor rekening van Nederlandse deelnemers | Totale omvang projecten waaraan Nederlandse organisaties deelnemen |
|---|---|---|---|
| 2011 | 11 | 26,8 | 113,9 |
| 2012 | 18 | 46,9 | 206,7 |
| 2013 | 15,4 | 41,7 | 166,7 |
| 2014 | 15,8 | 44,4 | 157,3 |
| 2015 | 14,7 | 38,2 | 126,5 |
| 2016 | 24,1 | 61,1 | 157 |
| 2017 | 19,8 | 48,5 | 140,3 |
| 2018 | 18,9 | 47 | 121,7 |
| 2019 | 19,8 | 47,1 | 136,7 |
| 2020 | 20 | 48,2 | 123,2 |
| 2021 | 19,6 | 47,6 | 108,6 |
| 2022 | 19,8 | 47,9 | 103 |
| 2023 | 19,6 | 47,2 | 125,3 |
Wie profiteren ervan?
In 2023 namen in totaal 45 Nederlandse partijen deel aan de Eureka clusters. Daarvan behoorden er 21 tot het mkb en 11 tot de kennisinstellingen.
Deelname Nederlandse organisaties, 2011-2023
| Deelname Eureka clusters door Nederlandse bedrijven en instellingen | Grootbedrijf | MKB | Kennisinstellingen |
|---|---|---|---|
| 2011 | 4 | 8 | 4 |
| 2012 | 12 | 12 | 15 |
| 2013 | 7 | 13 | 10 |
| 2014 | 10 | 15 | 13 |
| 2015 | 10 | 9 | 9 |
| 2016 | 13 | 21 | 11 |
| 2017 | 10 | 14 | 16 |
| 2018 | 14 | 13 | 12 |
| 2019 | 16 | 22 | 15 |
| 2020 | 18 | 16 | 17 |
| 2021 | 11 | 14 | 12 |
| 2022 | 13 | 18 | 16 |
| 2023 | 13 | 21 | 11 |
Wat heeft het opgeleverd?
In 2023 bedroeg de omvang van private R&D-uitgaven van Nederlandse deelnemers ondersteund door de Eureka clusters 36,4 miljoen euro.
Door Eureka clusters ondersteunde private R&D-uitgaven van Nederlandse deelnemers, 2014-2023 (€ mln)
| Door Eureka clusters ondersteunde private RD-uitgaven van Nederlandse deelnemers (€ mln) | |
|---|---|
| 2014 | 31,3 |
| 2015 | 27,1 |
| 2016 | 48,6 |
| 2017 | 33,5 |
| 2018 | 35,1 |
| 2019 | 34,6 |
| 2020 | 34,9 |
| 2021 | 35,7 |
| 2022 | 35 |
| 2023 | 36,4 |
De Nederlandse deelname aan Eureka clusters is in 2020 geëvalueerd:
Beleidsevaluatie Eurostars, Eureka Clusters en Joint Technology Initiatives (2020)
Uit de gehouden interviews blijkt dat Eureka clusters en de Joint Undertakings goed aansluiten bij de behoefte van hun industrie en op andere initiatieven, met als belangrijk pluspunt de mogelijkheid om zelf de juiste partijen te kunnen selecteren om mee samen te werken en zo goed aan te sluiten op de huidige industriële doelen.
In de interviews is echter ook naar voren gekomen dat de Eureka clusters onvoldoende kunnen inspelen op veranderingen binnen het politieke landschap, omdat de clusters voor een langere periode vast staan (meestal zeven jaar).
Ten aanzien van dit laatste punt kan worden opgemerkt dat na de vernieuwing van het Eureka cluster Programma onder VK en NL voorzitterschap, de ruimte om in te spelen op actuele ontwikkelingen zeker is vergroot.
Een groter probleem blijft het achterblijvende (financiële) commitment van met name EU Eureka landen door de concurrentie van de Joint Undertakings als KDT. Dit terwijl de belangstelling bij niet Europese landen juist stijgende is.